Pengenalan
Pantun
tergolong dalam genre prosa tradisional. Penggunaan pantun dalam komunikasi
zaman dahulu melambangkan kehalusan akal
budi dan ketinggian adab seseorang. Pembayang pantun yang tulen ialah tentang
unsur alam, atau tentang kerenah manusia.
Setiap
baris pantun yang baik mengandungi antara 10 hingga 12 suku kata. Bentuk pantun
yang paling mudah ialah pantun 2 kerat, manakala pantun yang lebih rumit ialh
pantun 8 kerat. Pantun diungkapkan dengan gaya dan lagu suara (nada, gelombang
sebutan) yang tersendiri.
Dalam
setiap rangkap pantun, dua baris pertama ialah pembayang, manakala dua baris
berikutnya ialah maksud atau mesej sebenar yang ingin disampaikan.
Walaupun secara paling baik, rima awal,
rima tengah dan rima akhir antara pasangan ayat pembayang dan maksud cuba
disamakan, hakikatnya perkara itu sukar untuk dilakukan. Memadai jika rima
akhir pasangan baris pertama dengan ketiga, dan kedua dengan keempat, dapat
disamakan.
Perbincangan
rangkap demi rangkap
Indah sungguh warna pelangi,
Tidak luput hingga senja;
Ke lurah sama diharungi,
Usaha bersama membawa bahagia.
Susah
payah dalam sesuatu pekerjaan akan menjadi lebih ringan jika dilakukan secara
beramai-ramai. Malah, cara demikian akan menumbuhkan rasa bahagia dan gembira
kepada semua orang yang turut serta. Sebarang masalah dapat diselesaikan dengan
lebih cepat dan mudah.
Buah salak di dalam kantung,
Kulitnya keras isinya kelat;
Bulat air kerana pembetung,
Bulat manusia kerana muafakat.
Ambilan
peribahasa klasik ini memang tepat dengan mesej keseluruhan pantun. Kekuatan
masyarakat atau mana-mana kumpulan manusia terletak kepada ikatan kerjasama
yang terjalin. Persefahaman ialah teras keutuhan sesebuah masyarakat.
Turun ke paya memetik kangkung,
Hati-hati terkena getahnya;
Bergotong-royong penduduk sekampung,
Hidup muafakat hidup bahagia.
Amalan
dan tradisi gotong-royong berakar umbi di kawasan desa dan kampung. Kerja
seperti kenduri kendara dan membina rumah dilaksanakan secara beramai-ramai.
Bibit kemesraan yang tumbuh menyumbang terhadap kehidupan masyarakat yang rukun
damai dan sejahtera.
Beras segantang sudah disukat,
Lalu disimpan di atas para;
Andai seluruh masyarakat muafakat,
Negara damai rakyat sejahtera.
Muafakat
hanya tercapai jika semua anggota masyarakat bersatu hati, sekata dan sejiwa
dalam sesuatu hal, atau urusan kerja. Muafakat ialah asas perpaduan. Akhirnya,
negara akan beroleh suasana (milieu) yang aman, sentosa dan tenteram sehingga
rakyat jelata menikmati kesejahteraan hidup.
Sawah padi luas terbentang,
Kuning keemasan indahnya maya;
Percaya-mempercayai asas berpegang,
Barulah muafakat kekal
selamanya.
Prasyarat
kejayaan muafakat ialah ikhlas, jujur dan saling percaya. Pegangan sedemikian
ialah sebagai jaminan supaya amalan muafakat dapat bertahan sepanjang masa.
Harum sungguh bunga melati,
Hiasan sanggul amat memikat;
Bertolak ansur, hormat-menghormati,
Mengukuhkan perpaduan ikatan
muafakat.
Amalan
muafakat perlu kepada sikap tolak ansur dan saling hormat. Perbezaan dalam
perkara-perkara kecil hendaklah diketepikan, sebaliknya mendahulukan persamaan
buah fikiran dan cara bertindak. Perpaduan masyarakat sangat bergantung kepada
kesanggupan menerima perbezaan seadanya.
Kajian
komsas
Pantun
selenggaraan Zailani Taslim dari Terengganu di atas menyebut perkataan muafakat
dalam semua rangkap, kecuali rangkap pertama yang disebut sebagai usaha
bersama. Unsur perulangan itu sejajar dengan tema pantun yang berkisar kepada
amalan muafakat mengukuhkan perpaduan masyarakat. Pembayang pantun nyata lebih
menjurus kepada unsur alam.
Nilai
murni: kerjasama, tolak ansur, saling percaya, saling hormat, perpaduan
Persoalan: kerjasama membawa bahagia
: muafakat mengukuhkan perpaduan masyarakat
: tolak ansur menjayakan muafakat
: saling percaya menentukan muafakat
: saling hormat teras muafakat
: perpaduan masyarakat menerusi muafakat
Pengajaran: kita hendaklah sentiasa bermuafakat dalam
melakukan sebarang pekerjaan / membuat keputusan
: kita hendaklah mengutamakan perpaduan
masyarakat
: kita hendaklah bertolak ansur dalam kerja
bermuafakat (pasukan)
: kita hendaklah saling percaya membina
muafakat
: kita hendaklah saling hormat menuju muafakat
: kita jangan hanya mementingkan diri sendiri
/ memencilkan diri dalam masyarakat
Kajian
kbkk:
:
muafakat remaja seperti kumpulan belajar, kokurikulum, permainan, sukan,
perkongsian ilmu
:
muafakat warga sekolah seperti gotong-royong perdana, menyokong wakil
sekolah yang bertanding
: muafakat keluarga seperti membersih dan
mengemas rumah dan laman rumah, rehlah dan riadah
: muafakat komuniti seperti hari keluarga,
kempen menghapuskan sarang nyamuk aedes
: muafakat organisasi / pertubuhan seperti
kelab / persatuan pengguna / rukun tetangga / bomba bantuan
: muafakat negara seperti belanja berhemat
melawan inflasi, membanteras jenayah
No comments:
Post a Comment